Gebruik maken van de energie die er lokaal is

De twee uitgangspunten

Vitale Regio Noordwolde hanteert vaste uitgangspunten bij de ondersteuning van inwoners, op welk gebied ook. De eerste is aansluiten op de behoeften van betrokkenen. “Dat lijkt een open deur”, aldus de projectleider, “maar er is nog een lange weg te gaan. Eén van de belangrijkste instrumenten die we daarvoor gebruiken is motiverende gespreksvoering. Daarmee vind je de aansluiting bij de inwoner, zodat je hem vanuit intrinsieke motivatie in beweging krijgt.”

Daarnaast is samenwerking tussen professionals belangrijk. Ook dit is in praktijk best lastig. Vaak weten ze onvoldoende van elkaar waar de kernkwaliteiten liggen en waarvoor ze bij elkaar te rade kunnen gaan. “We hebben een training ‘Positief motiveren’ aangeboden, waaraan verschillende soorten professionals integraal hebben deelgenomen. Het resultaat is dat ze gezamenlijke basiskennis, uitgangspunten en taal hebben ontwikkeld op het gebied van positief motiveren. Ze hebben elkaar leren kennen en vinden elkaar dus beter.”

In de gezondheidsstand komen

Vitale Regio draaide in Noordwolde om mensen voor wie het werken aan (positieve) gezondheid iets moeilijker is. “We hebben bewust met hen contact gezocht, bijvoorbeeld op het schoolplein waar ouders hun kinderen opwachten, in gespreksgroepen van ouders met verslaafde kinderen, in peuter-ouderbijeenkomsten. Hiermee hebben we veel informatie opgehaald.”

Tegelijkertijd sprak het team met professionals: leerkrachten, verloskundigen, medewerkers van het gebiedsteam en van het gastouderbureau, de sportinstructeur, de huisarts, de beweegcoach. “Met hen hebben we gekeken naar hoe we wensen en behoeften met de beschikbare expertise en middelen konden verbinden. Het leidde ertoe dat mensen zich betrokken voelden en de verantwoordelijkheid voor het project met elkaar gingen delen.”

Stoppen met roken

Een van de onderdelen was het ondersteunen van mensen bij het stoppen met roken. Daarvoor was een aanpak nodig die zoveel mogelijk de interventies vanuit de betrokkenen liet komen en kon aansluiten bij wat er speelt onder de inwoners in de regio. Dat gebeurde door samen met hen te kijken naar hun grootste behoeftes en naar wat de grootste kans van slagen heeft. Dat vond het projectteam belangrijk. Vanuit de focus op de thema’s verslaving, roken en gezonde voeding/opvoeding, legden de leden van het team hun oor te luisteren en zochten zij de energie die er al was. Want: “dan gaan de dingen al snel vanzelf”.

Na het uitproberen van diverse interventies werd gekozen voor de methodiek Stopcoach. Daarin krijgen mensen die nú willen stoppen met roken, op elk moment en in het dorp zelf, begeleiding bij het stoppen met roken. Daarnaast is er driemaal per jaar het aanbod om dit in een groep te doen. Zo’n aanbod in de directe omgeving was een grote wens van de inwoners.

We doen het lokaal en samen

In Weststellingwerf liepen al meerdere projecten en activiteiten. ‘Bestemming Noordwolde’ is daar één van. Daarbij wordt stevig ingezet op het versterken van participatie, werkgelegenheid en de samenwerking met inwoners, maar ook op de fysieke ontwikkeling in het gebied. “Dit brengt mooie dingen voort, hier zijn onze inwoners ook trots op. En je ziet de kanteling ontstaan: mensen zetten steeds meer vanuit eigen initiatief participatietrajecten op, of ze organiseren iets in het dorp. Maar er zijn ook inwoners die dat niet zo nodig vinden, maar bijvoorbeeld wel extra ondersteuning kunnen krijgen in hun dagelijkse leven.”

Er is nog meer. Bijvoorbeeld de KOEK-methodiek (Klimmen Op Eigen Kracht) gericht op ondersteuning van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, de 'buurthuus'-hulp voor inwoners die hulp kunnen krijgen bij kleine klusjes, en Peuterpret, waarbij Buurtsportwerk peuters verschillende vormen van bewegen en spelen leren. Vitale Regio heeft effectief de aansluiting gezocht bij wat er zo allemaal al gebeurde in Noordwolde.

“We realiseren ons allemaal dat we actief moeten blijven om die samenwerking te behouden en te bevorderen”

Tijd nemen en naast de inwoner staan

De meeste gezondheidswinst is te behalen bij mensen in kwetsbare situaties. “Als belangrijkste les hebben we geleerd: als we bij deze groep resultaten willen behalen, dan moeten we bereid zijn om gedurende langere tijd naast hen te staan en daadwerkelijk bij hun behoeften en wensen aan te sluiten. Alleen dan kun je deze groep meekrijgen in de beweging die we graag willen, met als doel meer gezondheidswinst.”
Dat vraagt om doorzettingsvermogen. “In de komende jaren blijven we inzetten op versterken van participatie en het omkijken naar elkaar. Daardoor komen we meer in beeld in straten en wijken. Dit doen we onder andere naast en met de inzet van de ‘vlechtwerkers’ van het gebiedsteam, gericht op mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en met andere aandachtspunten.”

Een ander inzicht is dat positief motiveren een integrale verbinding tussen professionals tot stand brengt. “Daarnaast werken we met de zelfredzaamheidsmatrix (ZRM), een tool die veel overeenkomsten heeft met het spinnenweb van Positieve Gezondheid. De ZRM is meer vanuit de geestelijke gezondheidszorg ontwikkeld, waar Positieve Gezondheid uit de curatieve hoek komt. En er zijn meer van dergelijke concepten op de markt. Ze hoeven elkaar niet te bijten, maar kunnen elkaar aanvullen en versterken. Wij kijken samen met een inwoner welke tool het beste bij hem of haar past.”

Borging van de verbinding

Onlangs is er uitgebreid overleg geweest met een grote groep ketenpartners vanuit de gemeente om te kijken hoe de ingezette samenwerking en trajecten geborgd kan worden voor de toekomst. “Door Vitale Regio is gezondheid echt op de kaart gezet, ook binnen ‘Bestemming Noordwolde’. We realiseren ons allemaal dat we actief moeten blijven om die samenwerking te behouden en te bevorderen.” Wat daarbij helpt is, dat Noordwolde de ideale omvang heeft voor een gebiedsgerichte aanpak: klein genoeg om elkaar te kennen, groot genoeg om effecten te zien en te meten.

De wandelgroep als netwerk

Welke veranderingen zijn er met Vitale Regio in Noordwolde te zien? “Er is een wandelgroep gestart van mensen die voorheen niet wandelden maar voor wie dat uit oogpunt van gezondheid wel belangrijk is. Er is een groep mensen die met elkaar wil stoppen met roken, elkaar aanmoedigt en stimuleert. Veel mensen zijn gestopt met roken, en van sommige deelnemers zijn ook de partners en kinderen gestopt. En we zien hoe professionals van diverse pluimage anders met elkaar samenwerken: vlechtwerkers, de POH’ers, huisartsen, fysiotherapeuten, de beweegcoach, het gastouderbureau, de peuterspeelzalen en scholen weten elkaar te vinden. Met als doel om waar nodig sneller hulp en begeleiding te bieden.”

Wie plukt de vruchten?

Tot slot is er toch altijd de vraag of alle inspanningen de gezondheidswinst opleveren die je voor ogen hebt. “GGD Fryslân, De Friesland en de gemeente Weststellingwerf zijn gedurende het traject meer op elkaar afgestemd geraakt, dat is prettig om te zien”, zegt de projectleider.
“De meeste winst zal ten goede komen aan de inwoners. Als we weten en handelen waar de energie zit, dan gaan de dingen al gauw vanzelf.” Wat dat de inwoner brengt, blijkt wel uit de reactie van een vrouw die met behulp van de Stopcoach stopte met roken en daardoor kon deelnemen aan de Nationale Diabetes Challenge in Weststellingwerf: “Ik had dit anders nooit gedaan, ik voel me mentaal veel beter.”

Bijlage

Praatplaat Noordwolde (PDF)